woensdag 14 oktober 2009

I had a flashback of something that never existed

'Drawing from the Modern: 1880-1945' ,Museum of Modern Art, 2004


Louise Bourgeois
Inmiddels 98 jaar oud, geboren in 1911 (française), woont en werkt nog steeds in New York City.

Bourgeois is een kunstenaar die pas laat naam maakte met haar werk. Om de een of andere onduidelijke reden werd de kwaliteit van het werk pas gezien en erkend toen Bourgeois al ruim 50 jaar oud was.

Louise Bourgeois is leuk, een tik ondeugend, erg zelfbewust en intelligent.
In de documentaire die Nigel Finch in de jaren negentig over haar maakte komt alles over Louise Bourgeois aan bod. Het is een intiem portret waarin Finch haar op de huid zit, en Louise hem toelaat zonder reserve.
Ze vertelt openhartig over haar jeugd en over haar vader die vreemdging met de nanny.
Ze vertelt hoe ervaringen in haar jeugd haar werk beïnvloed hebben en nog steeds beïnvloeden.

In de documentaire spreekt ze over de motivatie voor haar werken, ze vertelt dat ze boos is, woedend eigenlijk. Door de documentaire heen zien we haar dan ook regelmatig werk vernietigen, en vertelt haar assistent dat hij haar werk regelmatig voor haar destructieve impulsen moet behoeden.

Ontroerend is het om te zien hoe Bourgeois met liefde over haar werk en leven vertelt.
Ze vertelt vol compassie naar zichzelf toe, ze toont begrip voor haar onvolkomenheden en integreert dat begrip in haar beelden.
Maar, hoe therapeutisch verantwoord dit ook mag zijn, het verhaal is niet het enige dat interessant is aan het werk.

Het werk is divers, er zijn prachtige intieme tekeningen zoals de tekening die hierboven te zien is. Een tekening die volledig op zichzelf kan bestaan, een tekening die van ver lijkt te komen en zicht biedt op een andere ruimte, een andere wereld.


Meer bekend zijn de grote installaties van 'cellen', en de installaties met gigantische spinnen. Installaties die gaan over de verhoudingen tussen mensen, in het bijzonder haar en haar familie leden. Grote glazen bollen die symbool staan voor de mensen die volledig in hun eigen wereld opgesloten zitten en elkaar niet kunnen horen of begrijpen.

Het zijn emotionele beelden, vol van betekenis en verdriet.
Maar ze zijn tegelijk ook spannend, vol passie en indrukwekkend.
Bourgeois is een kleine vrouw, die grootse dingen gemaakt heeft.
Een kunstenaar die haar leven als voedingsbodem gebruikt voor het werk dat ze maakt.
De bron is onuitputtelijk, elke dag is er een om te werken.
Werken is leven, leven om te werken.


In de Fundatie in Zwolle was recent een tentoonstelling van 'Artist Books' te zien en daar liep ik onvermoed tegen een kunstenaarsboek van Bourgeois aan. Een boek waarvan alle bladen apart opgehangen waren, prachtige bladen met stoffen en geweven draden, ontroerend, gevoelig en subtiel.
Ik werd getroffen, en nog meer geraakt door de tekst die in het midden hing:


"I had a Flashback of something that never existed"
louise bourgeois


Dit omvat het onuitsprekelijke, dat wat ik niet kon verwoorden en waarvan ik ook niet wist of er woorden voor waren: het vermoeden van dát waardoor je maar blijft werken. Omdat je weet dat het er is, moet zijn, bestaat of bestaan heeft.
Elke dag verlang je weer naar het maken van dat wat je eigenlijk al gezien hebt, en voor een theoreticus zullen deze woorden wellicht dramatisch klinken. Maar voor mij, als 'kunstenaar' (ik houd niet van de term kunstenaar, goede kunstenaars vertonen geen kunsten, maar laten het leven zien....maar hoe noem je dat dan? bij gebrek aan beter, dus deze benaming 'kunstenaar') is het een verademing om in woord te zien wat in het hart voelbaar is. Een diep verlangen, terug naar iets wat je onmiddelijk herkent als het zich in je werk of in ander werk aan je voordoet. En bij Louise doet het zich voor, en is het een grote bron van inspiratie.


Louise Bourgeois is fantastisch.
Ongenuanceerd, en alleen maar mijn mening
maar ze is het gewoon:
fantastisch

Geen opmerkingen:

Een reactie posten